Nieuwe Risicoregeling: dit kun je verwachten

Enige tijd geleden is bij de RAW-gebruikers via een enquête input opgehaald met betrekking tot de Risicoregeling. Daarmee is het RAW-team binnen CROW en de Raad Risico- en Indexeringsregelingen aan de slag gegaan. Het eerste resultaat van de vernieuwde regeling kan naar verwachting gepresenteerd worden tijdens InfraTech 2025 in januari. 

De aanleiding 

De Risicoregeling maakt het mogelijk om wijzigingen in loonkosten, brandstofkosten en bouwstofkosten tussen het moment van aanbesteden en de uitvoering van een werk te verrekenen. CROW kreeg al langer signalen dat het wellicht een goed idee zou kunnen zijn om deze regeling, die alweer uit 1995 stamt, te herzien. De resultaten van de enquête bevestigden dat vermoeden. Kort samengevat moest de regeling duidelijker, eenvoudiger en uitgebreid worden met nieuwe bouwstofgroepen. 

De knelpunten 

De onduidelijkheden die gebruikers benoemen lopen uiteen. Bestekschrijvers blijken moeite te hebben met het opnemen van de leverantieposten voor bouwstoffen in hun bestekken. Waar voor loon- en brandstofkosten één percentage voor alle termijnen geldt, is voor elke bouwstof afzonderlijk een aparte bestekspost opgenomen, wat tot onduidelijkheid bij bestekschrijvers leidt. Als gevolg ontstaan er verschillen tussen hoe de regeling het voorschrijft en hoe de bestekschrijver er in de praktijk mee omgaat. 

Ook later, in de uitvoering ontstaan soms problemen. Directievoerders en aannemers worden het bijvoorbeeld niet eens over het te verrekenen bedrag. Dezelfde indexen, dezelfde formule, en toch een ander resultaat. Dat kan erop duiden dat de regeling onduidelijkheden bevat of te ingewikkeld in elkaar zit. 

Tot slot bleek er behoefte aan de toevoeging van nieuwe bouwstofgroepen en bijbehorende indexcijfers. Hoewel de in de enquête genoemde voorbeelden nogal uiteenlopen omdat iedereen zijn eigen vakgebied en expertise heeft, zaten er ook toevoegingen tussen die voor een brede doelgroep van toegevoegde waarde zijn. Denk aan stortkosten voor vrijgekomen materialen. 

De aanpak 

De vernieuwing van de Risicoregeling is in een aantal fases opgeknipt: vereenvoudiging van de regeling, nieuwe bouwstofgroepen en bijbehorende indexcijfers voor die groepen. Eerst is dus gekeken naar de regeling zelf. Een eerste stap naar vereenvoudiging heeft te maken met de drempelwaarden. Nu is het nog zo dat als de verwachte te verrekenen kosten onder een bepaald bedrag blijven, de regeling niet van toepassing hoeft te worden verklaard in een bestek. Het plan is om die drempelwaarde te schrappen. 

Een andere belangrijke voorgenomen versimpeling is het schrappen van de zogenoemde tijdfactor. Nu is het zo dat in de berekening van de kosten steeds rekening moet worden gehouden met de indexcijfers van twee kalendermaanden, omdat een termijn waarover wordt verrekend vrijwel altijd delen van twee maanden beslaat. In het concept van de nieuwe regeling wordt steeds maar één indexcijfer gebruikt, wat een rekenstap scheelt. De verwachting is dat de verschillen die hierdoor ontstaan in de uitkomsten zich uitmiddelen: de ene keer valt het voor de aannemer iets ongunstiger uit, de andere keer gunstiger. Voor het doel dat de Risicoregeling beoogt – het wegnemen van het grootste risico – is dit geen probleem. 

Een andere vereenvoudiging zit hem in de teksten. Lange, onduidelijke zinnen met veel komma’s en tussenwerpsels gaan eruit. In de Raad Risico- en Indexeringsregelingen zitten zowel opdrachtgevers als aannemers en de toeleveringsbedrijven. De vertegenwoordiger van de gemeenten gaat steeds terug naar zijn bestekschrijvers om de aangepaste teksten bij hen te toetsen. Daarmee is de verwachting dat de nieuwe regeling duidelijker is voor de gebruikers. 

Het resultaat 

De eerste fase – verduidelijking van de regeling zelf – is in concept afgerond. Het controleproces volgt nog: interne toetsing, controle door de Juridische- en Bestekstechnische Commissie en de RAW-raad en vervolgens de tervisielegging.  
Fase twee en drie, de veranderingen van bouwstoffen en indexcijfers, lopen in de praktijk gelijk op. Je hebt immers weinig aan een nieuwe bouwstofgroep zonder bijbehorend indexcijfer. Naar verwachting kan dit deel in het tweede kwartaal van 2025 in concept worden afgerond. 

De Raad verwacht dat de vernieuwingen ertoe leiden dat de Risicoregeling minder vaak wordt uitgesloten in RAW-bestekken en dus vaker wordt toegepast. Daarnaast sluit de regeling straks beter aan bij de kosten die in de praktijk bij GWW-werken worden gemaakt.  

InfraTech 2025 

Wil je meer details over de nieuwe Risicoregeling en wat de wijzigingen precies inhouden? Kom dan naar InfraTech 2025 van 14 t/m 17 januari. Donderdag 16 januari is de dag waarop vanuit CROW drie sessies worden gegeven rondom RAW, waarvan één over de nieuwe Risicoregeling. Je hoort dan meer over de aanpassingen en wat die voor jou als gebruiker betekenen. Registreren kan hier.  

De Raad Risico- en Indexeringsregelingen. V.l.n.r.: Taco van den Broek, (NVTB, voorzitter); Tom de Water (CROW); Ron Wesseling (Bouwend Nederland); Dineke Mulderij (Provincie Noord-Holland); Meriam de Koning (MKB-Infra); Jacques Teunissen (CROW); Pim Jansen (Gemeente 's-Hertogenbosch); Fred de Rover (Boskalis); Louis Vorstenbosch (Rijkswaterstaat).