Wanneer mag de opdrachtgever vrijgekomen materialen overdragen aan de aannemer?

Sinds de invoering van de Standaard 2015 gebruiken opdrachtgevers deze tekst in besteksposten om materialen die vrijkomen bij het uitvoeren van werken in eigendom over te dragen aan de aannemer. In de RAW-catalogus staat bij veel resultaatsbeschrijvingen ten behoeve van het omgaan met vrijgekomen materialen de keuzemogelijkheid ‘De aannemer wordt eigenaar van de vrijgekomen materialen’. Bij sommige is deze keuzemogelijkheid niet aanwezig. Hieronder wordt ingegaan op de aspecten die een rol spelen bij het ‘in eigendom overdragen van uit het werk vrijgekomen materialen’.

Samenvatting

In principe kan een opdrachtgever in besteksposten waar materialen vrijkomen de tekst ‘De aannemer wordt eigenaar van de vrijgekomen materialen` opnemen, mits de betreffende materialen niet aan een inrichting moeten worden afgegeven en de in het bestek vermelde gegevens de aannemer in staat stellen bij inschrijving rekening te houden met de kosten van de verplichting. De opdrachtgever moet bij vrijgekomen materialen rekening houden met hetgeen is geregeld in artikel 01.17 van de Standaard RAW Bepalingen.

Wet milieubeheer

De Wet milieubeheer bevat publieksrechtelijke regelgeving die van invloed is op het omgaan met uit het werk vrijgekomen materialen. Met name zijn de volgende bepalingen uit deze wet van invloed:

Artikel 1.1

• afvalstoffen: alle stoffen, preparaten of voorwerpen, waarvan de houder zich ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen;
• bedrijfsafvalstoffen: afvalstoffen, niet zijnde huishoudelijke afvalstoffen of gevaarlijke stoffen;
• inrichting: elke door de mens bedrijfsmatig of in omvang alsof zij bedrijfsmatig was, ondernomen bedrijvigheid die binnen een zekere begrenzing pleegt te worden verricht;
• omgevingsvergunning voor een inrichting: omgevingsvergunning voor een activiteit met betrekking tot een inrichting als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder e van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht.

Artikel 10.2

Het is verboden zich van afvalstoffen te ontdoen door deze - al dan niet in verpakking - buiten een inrichting te storten, anderszins op of in de bodem te brengen of te verbranden.

Privaatrechtelijk karakter

In artikel 01.01.01 lid 01 van de Standaard RAW Bepalingen is de UAV 2012 van toepassing verklaard. Op het omgaan met uit het werk vrijgekomen materialen zijn met name de volgende bepalingen uit de UAV 2012 van invloed:

Wanneer in besteksposten de tekst ‘De aannemer wordt eigenaar van de vrijgekomen materialen’ toepassen?

In alle gevallen moet worden bepaald of de vrijgekomen materialen afvalstoffen zijn. Deze mogen op basis van de Wet milieubeheer enkel aan een inrichting in eigendom worden overgedragen. Dit geldt ook voor vrijgekomen bouwstoffen waarvan de milieuhygiënische kwaliteit op basis van het Besluit bodemkwaliteit eist dat het aan een inrichting wordt overgedragen. In besteksposten die betrekking hebben op materialen die volgens regelgeving van het bevoegd gezag niet hoeven te worden afgegeven aan een inrichting, kan gebruik worden gemaakt van de tekst ‘De aannemer wordt eigenaar van de vrijgekomen materialen’. In de betreffende resultaatsbeschrijvingen van de RAW-catalogus is deze mogelijkheid opgenomen. Uiteraard moet de opdrachtgever in de bestekspost wel gegevens, aard en omvang van de verontreinigingen, over de betreffende materialen opnemen. Deze gegevens (aard en omvang van de verontreinigingen) moeten de aannemer in staat stellen bij inschrijving rekening te houden met de kosten van de verplichting.

Bijvoorbeeld:

1. de RAW-catalogus hoofdcode 41.22.11 `Verwijderen stalen damwand` bij deficode positie 6 inhoud 3 `De aannemer wordt eigenaar van de vrijgekomen materialen’.
2. In relatie tot het Besluit bodemkwaliteit is als voorbeeld te noemen het ‘in eigendom overdragen van vrijgekomen grond’. Dit is mogelijk, mits de kwaliteit van het vrijgekomen materiaal zodanig is dat het materiaal niet hoeft te worden afgegeven aan een inrichting. Als de opdrachtgever vrijgekomen grond of baggerspecie, die op of in de bodem zijn toegepast, in besteksposten aan de aannemer in eigendom overdraagt, dan geldt:

Dit artikel is in de Standaard RAW Bepalingen opgenomen om de aannemer in staat te stellen bij inschrijving rekening te houden met economische aspecten van de verplichting, zoals de waarde van vrijgekomen materialen.

Vrijgekomen materialen kunnen niet in eigendom aan de aannemer worden overgedragen indien deze volgens regelgeving van het bevoegd gezag aan een inrichting moeten worden afgegeven. Bijvoorbeeld:

1. Bij het reinigen van geverfde staaloppervlakken vrijgekomen materiaal, zoals mengsel van straalmiddel en verf. Deze afvalstof moet worden afgegeven aan een inrichting met een omgevingsvergunning voor het accepteren van dit materiaal. Daarom is de optie ‘de aannemer wordt eigenaar van de vrijgekomen materialen’ bewust niet opgenomen in de desbetreffende resultaatsbeschrijvingen van werkcategorie 56 Conserveringswerken van de RAW-catalogus.
2. In relatie tot het Besluit bodemkwaliteit is te noemen het omgaan met teerhoudend of teervrij asfalt. Per 1 januari 2001 is het verboden teerhoudend asfalt als bouwstof toe te passen in civieltechnische werken. Vrijgekomen teerhoudend asfalt is een afvalstof en in de online kennismodule `Richtlijn omgaan met vrijgekomen asfalt` van CROW is opgenomen welke mogelijkheden er zijn om met deze vrijgekomen materialen om te gaan.

De bestekschrijver neemt in deze gevallen de tekst ‘Vrijgekomen materialen vervoeren naar een inrichting met een door het bevoegd gezag verleende omgevingsvergunning’ op in de betreffende bestekspost(en).

Vangnetbepaling

Als de opdrachtgever zich wil ontdoen van vrijgekomen materialen, die volgens regelgeving  aan een inrichting met een omgevingsvergunning moeten worden afgegeven, toch gebruikmaakt van de tekst ‘de aannemer wordt eigenaar van de vrijgekomen materialen’, dan geldt als vangnetbepaling:

Download hier de PDF versie van het RAWeetje