Beeldkwaliteit in RAW in combinatie met een Raamovereenkomst

CROW constateert dat steeds meer opdrachtgevers beeldkwaliteit in RAW combineren met een Raamovereenkomst in RAW. Theoretisch is dit mogelijk maar in de praktijk geeft dit de nodige problemen. In deze toelichting zullen we uitleggen waarom het niet verstandig is, dan wel weinig toegevoegde waarde heeft, en we om die reden adviseren dit niet te doen. We beginnen met de verschillen tussen beide besteksvormen:

Beeldkwaliteit in RAW

Bij beeldkwaliteit is de gedachte dat de aannemer gedurende een jaar of meerdere jaren het onderhoud van verschillende (en voor beeldkwaliteit geschikte) onderdelen dient te beheersen op een in het bestek aangegeven kwaliteitsniveau. De aannemer krijgt daarbij per betalingstermijn een vast bedrag per vier weken als het onderhoud aan het kwaliteitsniveau voldoet. Als voorbeeld een gemeente: stel dat zij een aannemer opdracht geven het maaibeeld van alle gazons in de gemeente te beheersen op onderhoudsniveau B gedurende twee jaar. De aannemer zal in dat geval in de calculatiefase op basis van de areaalgegevens al moeten inschatten hoeveel het hem per week kost het onderhoud gedurende de twee jaar uit te voeren. In de praktijk zal de aannemer inschatten hoeveel het hem voor een heel jaar kost en dit bedrag delen door 52 weken.

Tijdens het jaar zijn er echter periodes waarin de aannemer heel druk zal zijn met het maaien (het groeiseizoen) en periodes waarin hij niets hoeft te doen (de winterperiode) omdat het gras dan niet groeit. Omdat de aannemer echter de totaal kosten goed kan inschatten over het hele jaar bezien worden de seizoensrisico’s (een lange natte zomer of korte en warme winterperiode) uitgesmeerd over een heel jaar. De risicospreiding wordt nog groter als dit kan worden uitgesmeerd over meerdere jaren. Dit is ook precies waar het probleem zit om beeldkwaliteit te combineren met een raamovereenkomst.

Raamovereenkomsten in RAW

Bij een raamovereenkomst in RAW is de gedachte dat de aannemer een prijs per eenheid geeft op basis van een kostenhomogene beschrijving. Deze prijs per eenheid geldt vervolgens gedurende de hele looptijd van het contract (max. 4 jaar). Hierbij is het van belang dat de aannemer de besteksposten goed moet kunnen afprijzen. Daar waar er verschil aanwezig is tussen kostenbepalende factoren, zal de bestekschrijver meerdere besteksposten moeten opnemen van een en hetzelfde activiteit.  Kostenbepalende factoren kunnen zijn; type materiaal/bouwstof, bereikbaarheid voor normaal materieel, hoogteklassen (bv. bij bomen), type ondergrond, bewerking van grote of kleine oppervlakten. In de raamovereenkomsten worden enkel fictieve hoeveelheden opgenomen zodat de aannemer een beeld heeft waar hij de prijs per eenheid op moet baseren. Deze hoeveelheden, tezamen met de aanneemsom (die vanwege de fictieve hoeveelheden ook fictief is) worden na de aanbesteding “in de prullenbak” gedaan. Het kenmerk van een raamovereenkomst is dat er na de aanbesteding enkel een contract overblijft waarin activiteiten met eisen zijn geformuleerd tegen een vastgestelde prijs per eenheid. Het werk wordt opgedragen aan de aannemer in deelopdrachten. In de deelopdracht worden de activiteiten en eisen aangevuld met de juiste voor het werk geldende hoeveelheden. De prijzen per eenheid komen uit de raamovereenkomst.

Het staat de opdrachtgever vrij om de deelopdrachten samen te stellen en dus deze te laten aansluiten op datgene wat echt nodig is voor de uitvoering. Dit is de toegevoegde waarde van een raamovereenkomst; het geeft een opdrachtgever vrijheid om gedurende een jaar te kijken wat nodig is aan werk en dat op te dragen aan de aannemer.

Combinatie Beeldkwaliteit in RAW en Raamovereenkomsten

Zoals aangegeven bij het kopje beeldkwaliteit in RAW “werkt” beeldkwaliteit alleen goed als de aannemer de beheersing van een onderdeel op een specifiek kwaliteitsniveau voor minimaal 1 jaar krijgt opgedragen. Het kenmerk of eigenlijk; het voordeel van een raamovereenkomst is dat de opdrachtgever vrijheid heeft wat, wanneer aan werk wordt opgedragen en precies dit is waar het combineren van beeldkwaliteit en raamovereenkomsten “schuurt”. Door beide op de juiste wijze te combineren is de flexibiliteit van een raamovereenkomst weg en als de deelopdracht niet op een juiste manier wordt samengesteld komt de aannemer in financiële problemen. Stel dat de opdrachtgever namelijk een deelopdracht voor bijvoorbeeld het beheersen van het maaibeeld in de periode maart tot en met juni aan de aannemer opdraagt zal de prijs per eenheid niet voldoende zijn om uit de kosten te komen. De prijs per eenheid is immers bepaald met als uitgangspunt het beheersen van het kwaliteitsniveau over een heel jaar. De combinatie werkt dus alleen als de opdrachtgever voor wat betreft de beeld gerichte besteksposten voor minimaal 1 kalenderjaar opdraagt. Of als er in de bestekpost heel duidelijk aan wordt gegeven over welke periode die van toepassing is. In dat geval is grotendeels het principe van een raamovereenkomst weg en dus ook de toegevoegde waarde om het op deze manier te combineren.

Conclusie

Theoretisch gezien is het mogelijk beide vormen te combineren maar dan moet er aan alle voorwaarden worden voldaan om problemen in de uitvoering te voorkomen. Het wordt complex om dit op een juiste manier te doen en om die reden raden wij het af. Helaas zien we in de praktijk te veel voorbeelden waar het niet goed gaat. Wij vermoeden dat dit komt omdat de bestekschrijver niet door heeft wat de gevolgen in de praktijk zijn van bepaalde keuzes.

Helpdesk

Ben je zelf bezig met een bestek en wil je toch deze combinatie uitproberen, neem dan contact op met de helpdesk door een mail te sturen naar helpdesk@crow.nl en maak gebruik van de mogelijkheid je bestek te laten controleren door CROW. Over het algemeen doen we dit kosteloos.