Van 0 naar 16 keer Goud

Over de grootsheid van de uitdagingen waar de Bouw en Infra sector voor staat, hoeven we niet meer uit te wijden: de transities en opgaven zijn gewoonweg enorm. En dus moeten we met de huidige populatie en budget slimmer gaan organiseren om meer productie en innovatieve oplossingen te gaan maken.

Natuurlijk is daar ‘harde’, technologische innovatie voor nodig. En natuurlijk moeten we opgaven slim combineren om zo over projecten heen te leren. Maar voor de grote klapper, wat die ook is, is samenwerken, vertrouwen en – bovenal – plezier nodig.
Een open deur? Misschien. U kent vast de voorwaarden voor ‘high performing teams’ – lees er de managementliteratuur maar op na. Maar wat is nou precies het verschil dat je met een branchebrede cultuurverandering zou kunnen maken?

Het wonder van Noorwegen

Om een gevoel te geven van de enorme potentie van een andere aanpak, nemen we u mee naar de Olympische Winterspelen in Calgary, 1988. Het team van Noorwegen kwam niet verder dan een 12^de plek in het medaille klassement. Driemaal zilver en tweemaal brons. Nederland deed het, met een 7^de plek, aanzienlijk beter. En de Sovjet Unie voerde de lijst aan. Misschien mocht je van een land als Noorwegen, met goed 5 miljoen inwoners, ook niet veel meer verwachten?

Anno 2022 voert Noorwegen het all time medaille klassement voor alle Olympische Winterspelen aan – op ruime afstand van de Verenigde Staten. De laatste drie Winterspelen bezette de Noren steeds de eerste positie. Tijdens de laatste spelen, in Beijing eerder dit jaar, ging dit zelfde land, met nog altijd een dikke 5 miljoen inwoners, naar huis met 16 keer goud, 8 keer zilver en 13 keer brons! Rusland was inmiddels gekelderd naar een 9^de plek. En Nederland? Wij deden het prima met een 6^de plek.

Plezier

Hoe kan een in alle opzichten zo stabiel land (althans, sinds 1988) als Noorwegen op sportief gebied zo’n enorme, structurele prestatiegroei doormaken? Het korte antwoord is eenvoudig: door plezier centraal te stellen in de sport! Na 1988 gooide de Noorse sportbond het roer radicaal om. Om een gestage aanwas van gemotiveerd talent zeker te stellen, moesten Noorse kinderen allemaal de kans krijgen te gaan sporten. En dat niet alleen: de sportervaring die ze opdeden moest plezier opleveren. Alleen zo zouden grote groepen ook blijven sporten.

Competitie verboden

Eén van de maatregelen die genomen werd, was het afschaffen van competities voor kinderen tot 13 jaar. Nog altijd is het per wet verboden om bij sportactiviteiten van kinderen tot 13 jaar de prestaties of uitslagen bij te houden. Als sporten voor iedereen plezier moet opleveren, moet niet steeds de helft (of meer) verliezer zijn. Een andere maatregel was het stimuleren dat kinderen meerdere sporten uitproberen. Zo leren ze de sport kennen waar ze echt plezier in hebben en is de kans groter dat ze die gemotiveerd blijven spelen en (daarmee) dat ze er goed in worden. Dit wordt gefaciliteerd door een nauw samenwerkingsverband tussen lokale clubs en de Noorse topsport instanties, die lokale clubs ondersteunen in samenwerking met de universiteiten. In plaats van talenten weg te kapen en onder te brengen in topsportcentra is duurzame ontwikkeling van (top)sporters als mens leidend.

Geen eliteprogramma’s, geheimzinnige trainingsmethodieken of grensverleggende technische innovaties dus. Maar het aanwezige talent beter benutten én tevreden houden. Dit duurzame beleid wordt dus al meer dan 30 jaar gevolgd en verfijnd. Kennis delen en een open communicatie over hun strategie voor een ieder die belangstelling toont is het adagium. Concurrentie wordt gezien als kans om zelf beter te worden en niet als bedreiging.

Bouw & Infra

Terug naar de Nederlandse Bouw & Infra sector. Stel dat wat we nu met elkaar presteren een respectabele 3 maal zilver en 2 maal brons is. Wat kunnen we dan met elkaar verzetten als we weten dat er ook 16 maal goud, 8 maal zilver en 13 maal brons in dat zelfde vat zit? Al bereiken we maar een fractie daarvan door dezelfde talenten beter te benutten en tevreden te houden… Door het plezier in het werk te vergroten dankzij betere organisatie en respect over en weer kán er een enorme potentie aan het licht komen. En benut worden.

Is het legitiem de Bouw- en Infrasector te vergelijken met de Noorse sportsector? Vast niet. Maar dat er een hoop te winnen is als mensen gestimuleerd worden te doen waar ze plezier in hebben, dat laat dit voorbeeld wel zien. En dat vanuit samenwerking naar concurrentie kijken veel meer waarde creëert dan andersom, is ook duidelijk. En ja, daar is een structurele verandering voor nodig. In de verhouding Opdrachtgever – Opdrachtnemer, in de verhouding Aannemer – Ketenpartner en zelfs in de verhouding Werkgever – Werknemer. Een cultuurverandering dus. En dat is zeker lastiger dan het nog verder optimaliseren van hoe we het altijd al doen. Maar het resultaat is niet alleen beter. Het is keihard nodig als we als sector onze taken blijvend willen vervullen!

Hans Boes, Universiteit Twente	Joost Fijneman, CROW

Dit artikel is op 3 november 2022 in Cobouw gepubliceerd.

Illustratie: Data Olympische Spelen.