RAW in 2025: terug naar de Standaard

2025 is een belangrijk jaar voor iedereen die werkt met de RAW-systematiek. Op 30 september verschijnt de nieuwe RAW Jaarversie 2025 en organiseren we ter gelegenheid daarvan het RAW Congres. Dit bijzondere jaar willen we graag gebruiken om de waarde van de systematiek te benadrukken en erop te hameren dat onnodig afwijken risico's met zich meebrengt. 

De Standaard RAW Bepalingen vormen al meer dan 50 jaar de basis onder contracten in de bouwsector. Doordat opdrachtgevers en aannemers in gezamenlijkheid de kaders vaststellen, weet je door het toepassen van de systematiek dat je altijd een breed gedragen werkwijze hanteert. In de praktijk zien we echter dat er steeds vaker wordt afgeweken van de RAW-systematiek. Dat kan en mag, maar de cruciale vraag is: waaróm wordt er afgeweken van een breed gedragen contractsystematiek die zijn waarde bewezen heeft? 

Het onderwerp 'terug naar de Standaard' fungeert in aanloop naar de lancering van de nieuwe jaarversie en het RAW Congres in september als rode draad voor dit jaar. 'De Standaard' heeft daarbij een tweeledige betekenis: de letterlijke (de Standaard RAW Bepalingen) maar ook: terug naar de basis, naar het gebruik zoals de systematiek bedoeld is. 

Redenen om af te wijken 

Tijdens InfraTech 2025 heeft Lars Birkholz, binnen CROW kenniswerker en docent op het gebied van de RAW-systematiek, een sessie gegeven waarin hij de deelnemers meenam in het onderwerp 'terug naar de Standaard'. Daarin kwamen verschillende voorbeelden van besteksposten aan de orde waarin is afgeweken van de UAV en/of de Standaard RAW Bepalingen. Ook is een aantal redenen gegeven waarom wordt afgeweken: 

• De opdrachtgever wil het risico bij de aannemer leggen 

• De opdrachtgever 'weet het beter' dan de RAW/UAV 

• Onbewust afwijken door gebrek aan kennis van de inhoud van RAW/UAV 

• Contract dichttimmeren om discussie tijdens de uitvoering te voorkomen 

• Beleid van de opdrachtgever 

Bij CROW zien we vaak een combinatie van de derde en de vierde reden voorbijkomen. Opdrachtgevers die bij een eerder werk een discussie of negatieve ervaring hebben gehad, timmeren een volgend contract rondom dat thema wat meer dicht. En dat is vaak onnodig: veel is al geregeld in de RAW-systematiek of de UAV en het toevoegen van eigen bepalingen is dan dubbelop. In de UAV en de Standaard RAW Bepalingen is weliswaar niet alles geregeld, maar wel heel veel. En vaak zien we dat juist wordt afgeweken van zaken die wél geregeld zijn. Soms worden zelfs letterlijk passages uit de UAV overgenomen en in deel 3 van het bestek gezet. Dat is onnodig: op de RAW-contracten is altijd de gehele UAV 2012 van toepassing. 

Toch kan afwijken van de RAW-systematiek ook zinvol zijn. Zoals gezegd is niet alles geregeld en in sommige specifieke situaties kan het – door de aard van het werk of de omgeving - nodig zijn om af te wijken. In dat geval is het belangrijk dat je je ervan bewust bent dát je afwijkt, waarvan je precies afwijkt en hoe je dat doet. Dat kan door duidelijk op te schrijven dat een toevoeging 'in afwijking van' een bepaald artikel uit de UAV of RAW Standaard Bepalingen is. 

Complexiteit en risico's 

In de praktijk gebeurt het vaker dat afwijkingen niet goed zijn beschreven, niet nodig zijn en waarschijnlijk ook vaak onbewust plaatsvinden. Dat creëert niet alleen onduidelijkheid, extra complexiteit en voer voor discussies tijdens de uitvoering, het kan ook onnodige risico's met zich meebrengen. Bijvoorbeeld wanneer je je als opdrachtgever te veel bemoeit met de uitvoeringswijze van de aannemer. Als je daarin te veel voorschrijft en het gaat mis, trek je mogelijk het risico van die fout naar je toe. Ook maak je het de aannemer vaak alleen maar moeilijker als je zijn uitvoeringsvrijheid beperkt. 

De RAW-systematiek is een product van de markt. Opdrachtgevers en aannemers stellen deze gezamenlijk vast en houden deze gezamenlijk up-to-date. Die pariteit zorgt voor breed draagvlak. Wat betreft het afwijken hiervan is het devies: doe dit alleen bewust, als het nodig is en als je zelf kunt uitleggen waarom je het doet. En voor het overige: terug naar de Standaard! 

Download presentatie:

Bekijk hier de hele presentatie 'Terug naar de Standaard' die op InfraTech door Lars is gegeven.