Zo krijgt biobased bouwen een plek in de RAW-systematiek
Het verduurzamen van de samenleving om de klimaatdoelstellingen te halen is misschien wel de grootste opgave die voor ons ligt. Binnen CROW is de verduurzaming van de RAW-systematiek daarin een belangrijk onderdeel. Een van de manieren waarop daar invulling aan wordt gegeven, is door de samenwerking met Building Balance, de uitvoerder van de Nationale Aanpak Biobased Bouwen (NABB). Welke kansen liggen er en wat zijn de uitdagingen?
NABB is een initiatief van vier ministeries om bij te dragen aan de klimaatdoelstellingen, met een algemene focus op CO2-reductie, stikstofreductie, circulaire economie, natuur- en biodiversiteit en ruimtelijke kwaliteit. Om dit te realiseren, worden samen met marktpartijen, overheden en kennisinstellingen interventies, condities en activiteiten georganiseerd, die leiden tot het versneld gebruik van Nederlandse agrobased grondstoffen (en houtmaterialen) in gebouwen en infrastructurele bouwwerken. Het programma werkt samen met boeren om te komen tot zogenoemde gewas-productcombinaties: natuurlijke grondstoffen die worden verwerkt tot biobased bouwmaterialen. Daar komt CROW in beeld: als die materialen een plek krijgen in de RAW-systematiek, ligt de weg open om via de breed gedragen contractsystematiek op grote schaal duurzamer te gaan werken in de infra- en GWW-sector.
De GWW-tak van NABB is sinds afgelopen zomer actief en richt zich op zes product-marktcombinaties: bioverrijkt asfalt, bioverrijkt beton, biobased geotextielen, biocomposiet bruggen, straat- en wegmeubilair en biobased oeverbescherming. “Onze rol is het organiseren en faciliteren van opschalingstrajecten tussen ondernemers en opdrachtgevers”, legt Luuk van Dijk, projectleider GWW bij Building Balance uit. “De hoofdopdracht van dit programma is ervoor zorgen dat deze product-marktcombinaties gebruikt, opgeschaald en geborgd worden.”
De RAW-systematiek speelt daar een belangrijke rol in. “Als een ontwikkeling in RAW is geland, kun je wel zeggen dat het business as usual is”, zegt Tom de Water, projectleider van het programma Verduurzaming RAW. “De drie grote groepen waarop we ons richten zijn asfalt, beton en staal. NABB heeft veel kennis van wat er speelt in de markt, en wat mogelijk is op het gebied van alternatieve materialen en verduurzamingsmogelijkheden.”
Doelstellingen
Hoe zijn de programma’s van NABB en RAW dan concreet aan elkaar gekoppeld? Vanuit NABB is een aantal concrete doelstellingen geformuleerd, op basis van verkenningen met marktpartijen en overheden. Zo is vastgesteld hoeveel procent van het wegmeubilair straks biobased moet zijn, welk percentage oeverbeschoeiing van biobased materialen moet zijn gemaakt en hoeveel bruggen gemaakt worden met biocomposiet. Alle doelstellingen zijn naast de planning gelegd die het RAW-team binnen CROW heeft met de verduurzaming van de systematiek tot eind 2026. Bij liefst 15 deelhoofdstukken bleken er raakvlakken te zijn.
Deze crosslinks tussen de NABB-doelen en de RAW-thema’s worden meegenomen in de werkgroepen die zich buigen over de herziening van de hoofdstukken. Dat is niet altijd makkelijk, zo vertelt Tom openhartig. “De werkgroepleden en wijzelf als RAW-beheerders moeten hieraan wennen. We moeten nog beter leren openstaan voor wat er al kan. Dat vraagt aandacht en tijd.” Luuk vult aan: “Enerzijds wil je updaten naar de laatste stand der techniek. Maar om je dan open te stellen voor alternatieve producten of materialisaties, die aan dezelfde voorwaarden moeten voldoen, vergt verdiepende kennis en meer tijd en onderzoek van de werkgroepleden. Daar ligt een gezamenlijke uitdaging.”
Snel én betrouwbaar
Wat het allemaal niet makkelijker maakt, is dat er tijdsdruk op zit. 2030 is een belangrijk ijkpunt voor een deel van de klimaatdoelen en dat jaartal komt snel dichterbij. Die snelheid laat zich niet altijd makkelijk rijmen met de betrouwbaarheid die bij RAW hoog in het vaandel staat. “Traditioneel is iets voor RAW-werkgroepen pas betrouwbaar als het zijn levensduur in de praktijk overleefd heeft”, zegt Tom. “Maar die tijd is er niet, we kunnen niet 10-20 jaar wachten tot een nieuwe ontwikkeling zich bewezen heeft. Dat maakt het heel spannend wat we aan het doen zijn. Als we bewust iets opnemen met meer risico en het gaat mis, dan schaadt dat het vertrouwen in RAW, dat over lange tijd is opgebouwd.” Luuk: “Het is heel belangrijk voor de markt dat nieuwe ontwikkelingen het perspectief hebben om in de RAW-systematiek te landen. Als je weet dat initiatieven toegankelijk worden in contracten, is er een impuls om te versnellen.”
Grote klappers
Het aanhaken van NABB bij de verduurzaming van de RAW-systematiek helpt om dat gesprek te leren voeren, zien beiden. Hoewel de samenwerking nog pril is, zijn er al wat eerste resultaten bereikt. Zo is afgesproken dat levensduur verlengend onderhoud voor asfalt op termijn een plek krijgt in de systematiek. Ook is al gesproken over alternatieve materialen voor verkeersborden en rioleringen. En vooruitkijkend naar volgend jaar, zijn de verwachtingen hoog. “Dan start bijvoorbeeld de werkgroep kleine kunstwerken”, blikt Luuk vooruit. “Daar zitten echt wat grote klappers in, waar we al veel input voor klaar hebben op het gebied van bio-oplossingen.”
De samenwerking met NABB loopt officieel tot eind 2026, parallel aan het programma Verduurzaming RAW. Maar het is zeker niet gezegd dat het daar stopt. “Zolang het nut heeft om samen op te trekken, moeten we dat vooral doen”, zegt Luuk. Wanneer is de samenwerking een succes? Tom: “Als duurzaamheid standaard een open gesprek is binnen een werkgroep zijn we al heel ver. En zeker als duurzaamheid niet meer als zodanig benoemd hoeft te worden.” Luuk beaamt dat. “Het moet business as usual worden. Logisch toch, dat een verkeersbord ook van biocomposiet kan zijn? Het is mooi dat we daarin al een positieve trend zien. Die moeten we vasthouden.”
CROW positioneert zich in de duurzaamheidstransitie als de verbinder tussen de hoog- en laagspringers. CROW, als beheerder en uitgever van standaarden en richtlijnen, legt een lat waarover partijen moeten springen. Deze lat waarborgt de kwaliteit van werken in de GWW. Kortom: volg je CROW? Dan werk je ‘business as usual’. Bovenop deze lat kunnen partijen iets extra’s doen. Zonder afbreuk te doen aan de vereiste kwaliteit kunnen zij met innovaties en het samenwerken in de sector, hogere duurzaamheidsprestaties behalen. Het is de inzet van CROW om de lat van ‘business as usual’ steeds te gaan verhogen. Het traject met NABB helpt om meer inzicht te krijgen in wat zich boven de lat afspeelt.
Meer informatie
