Helpdeskvraag: In de uitvoering wordt het 'altijd' duurder!
In de grond-, weg- en waterbouw (gww-sector) wordt heel vaak gewerkt met een RAW-bestek. Het RAW-bestek dient als informatiedrager en contractdocument tussen opdrachtgever en aannemer. Het beschrijft niet alleen de technische specificaties van een project, maar ook alle relevante contractuele afspraken. De aannemer gebruikt het bestek om de aanneemsom vast te stellen.
De RAW-systematiek bestaat nu ruim 50 jaar, daarmee willen wij niet zeggen dat de systematiek feilloos is, maar het is een hulpmiddel om een goede overeenkomst op te stellen. Voorwaarde is dat de bestekschrijver wel conform de RAW-systematiek dient te werken.
De vraag is nu: Waarom wordt een werk in de uitvoering “altijd” duurder? Ligt dit aan het bestek? Of is er meer aan de hand?
Mogelijke oorzaken waarom een bestek niet aan de technische, administratieve en juridische voorwaarden voldoet;
- Er wordt te weinig tijd genomen/gepland om een bestek te schrijven.
- Een bestek wordt uitbesteed aan een derde partij die het bestek schrijft omdat deze als goedkoopste heeft ingeschreven.
- Er wordt door de bestekschrijver niet doorgevraagd aan de opdrachtgever hoe hij bepaalde producten wil hebben. Er blijven onduidelijkheden over.
- De opdrachtgever blijft op zijn “strepen” staan tegen het advies in van de bestekschrijver.
- De bestekschrijver is niet duidelijk en éénduidig in zijn beschrijvingen.
- De bestaande situatie is niet juist ingemeten en wijkt af van de maatvoeringen op de bestektekening.
Wat is dan een goed bestek?
Zoals bovenstaande punten aangeven is een goed bestek belangrijk om duidelijkheid te geven aan de aannemer wat er van hem wordt verwacht. In een goed bestek moet worden aangegeven;
- Wat er moet gebeuren.
- Waar het werk plaatsvindt.
- Waarvan het werk deel uitmaakt.
- Welke hoeveelheden er zijn en
- Onder welke voorwaarden het werk moet worden uitgevoerd.
De opdrachtgever moet in het RAW-bestek omschrijven ‘wat’, ‘waar’, ‘waarvan’, ‘welke hoeveelheden’ en ‘onder welke voorwaarden’.
Deze omschrijvingen dienen duidelijk en eenduidig te zijn. Anders gezegd, deze omschrijving moeten maar op één manier gelezen kunnen worden en volledig zijn. Alle aannemers hanteren dezelfde uitgangspunten en daarmee is er een gelijk speelveld.
Waarom wordt het altijd “duurder”? Het contract versus de praktijk 'buiten’
De aannemer heeft ingeschreven op het goed opgestelde contract. De opdrachtgever heeft overal antwoord op gegeven en verwerkt in de nota van inlichtingen. De bestekschrijver heeft het allemaal duidelijk en eenduidig beschreven. Maar toch wordt het in de uitvoering ‘weer’ duurder.
In de Standaard RAW bepalingen staat dat de UAV 2012 van toepassing is. De UAV 2012 heeft onder andere een hoofdstuk X (meer en minder werk) en paragraaf 29 (verschillen in afmetingen of in de toestand van bestaande werken en terreinen). Dus hiermee kun je in feite stellen: Hoe goed een contract ook is, de UAV heeft zaken geregeld voor als het afwijkt of als het meer of minder wordt.
Dat is natuurlijk ook de praktijk, hoe goed alles ook is onderzocht, bekeken, gedocumenteerd, etc., buiten is het ‘altijd’ anders dan in het contract.
Er is nog bijna nooit een RAW-bestek uitgevoerd zonder dat buiten zaken anders zijn of worden dan in het contract vermeld is. Is dit erg? Ja en nee.
- Nee, daarvoor hebben we juist de UAV 2012, daarin staan de spelregels uitgelegd.
- Ja, de partijen moeten met elkaar gaan afspreken op welke wijze met deze veranderende situatie wordt omgegaan. Wijzigingen leiden vaak tot meer werk. Lastig is dan om te bepalen hoeveel duurder een werk wordt.
Redelijkheid en billijkheid
De opdrachtgever moet zich realiseren dat het contract kan verschillen ten opzichte van de werkelijkheid. Dit risico kan je ook niet geheel bij de aannemer neerleggen. De aannemer moet uitvoeren wat in het contract (UAV paragraaf 6 lid 1) staat. De uitvoering van het werk is in die zin zijn risico. De aannemer moet ook accepteren dat het buiten kan afwijken. Zijn rechten zijn in dergelijke situaties geregeld in paragraaf 29. Alleen de discussie is dan vaak, wat is redelijk dat mag afwijken? De UAV geeft daar geen antwoord op.
De gevolgen van deze situatie moeten gezamenlijk overeen worden gekomen.
Het is een uitdaging voor aannemers wanneer opdrachtgevers afwijken van de paritair opgestelde voorwaarden en dat buiten de situatie anders blijkt te zijn dan in het bestek is omschreven. Dit kan leiden tot discussie en conflicten tussen betrokken partijen.
Een goed contract
Een goed geschreven RAW-bestek (contract) zou dus de basis moeten zijn voor een juiste aanneemsom. Hierbij worden de ‘spelregels / afspraken’ van de UAV 2012 en de RAW-systematiek juist toegepast.
Wordt het dan niet duurder? Vaak wel, maar dan zijn de paritair vastgestelde afspraken die regelen wat te doen bij wijzigingen, afwijkingen en meer of minder werk wel van toepassing. Helaas wijken opdrachtgevers ook steeds vaker af van de paritair opgestelde afspraken. Daarom wat tips.
Tips
- Neem voldoende tijd om een bestek te schrijven en geef de inschrijvers (aannemers) voldoende tijd voor de aanbesteding.
- Wees transparant naar elkaar. Kom als aannemer niet achteraf met de rekening, maar waarschuw gelijk als je signaleert dat het buiten anders is dan in het bestek staat.
- Maak gebruik van de Standaard RAW Bepalingen, de catalogus Bepalingen en de toelichting uit onze handleiding. Deze onderdelen zijn te raadplegen op onze kennisbank. De bestaande teksten zijn juridisch kloppend, duidelijk en eenduidig.
- Uiteraard is er ook nog de RAW Helpdesk voor het beantwoorden van vragen als je er niet uitkomt! Maar bovenal, blijf zelf nadenken, lees je bepalingen na en laat je collega kritisch meekijken.
Meer informatie
- Benieuwd naar meer veelgestelde RAW vragen? Deze lees je bij RAW ondersteuning.
- Heb je zelf een vraag?
Stel deze dan aan de RAW-helpdesk - Bekijk de themapagina RAW helpdeskvragen
- Wil jij leren hoe je goede bestekken schrijft? Meld je dan aan voor de Opleiding Bestekschrijver van CROW
